Z głębokim żalem przyjęliśmy wiadomość o śmierci Anki Ptaszkowskiej – krytyczki sztuki i współzałożycielki Galerii Foksal. Była jedną z kluczowych postaci kształtujących obraz polskiej awangardy drugiej połowy XX wieku, współtworząc środowisko, które na trwałe zmieniło myślenie o sztuce współczesnej w Polsce.
Wraz z Wiesławem Borowskim i Mariuszem Tchorkiem formułowała teoretyczne podstawy działalności Galerii Foksal, m.in. poprzez teksty takie jak słynne „Wprowadzenie do Ogólnej Teorii Miejsca” przedstawione na sympozjum w Puławach w 1966 r. Była nie tylko krytyczką, lecz także aktywną uczestniczką artystycznych sporów i dyskusji, które kształtowały kierunki rozwoju polskiej sztuki współczesnej.
Rodzinie i bliskim składamy szczere wyrazy współczucia.
Zespół Galerii Foksal
Fotografia z pierwszego wernisażu Galerii Foksal w 1966 roku – wystawy zbiorowej prac Zbigniewa Gostomskiego, Edwarda Krasińskiego, Romana Owidzkiego, Henryka Stażewskiego i Jana Ziemskiego.
Fot. Eustachy Kossakowski
otwarcie wystawy: 14.11.2025, godz. 18:00–21:00
czas trwania 15.11.2025–10.01.2026
curator: Katarzyna Krysiak
Współpraca: Marta Szypulska (scenografia), Sebastian Dembski (muzyka)
dostępność: na bramie prowadzącej do galerii zamontowany jest znacznik TOTUPOINT® będący elementem systemu nawigacyjno-informacyjnego dla osób niewidomych i słabowidzących
Projekt Anny Baumgart będzie się składać z esejów wizualnych realizowanych przez artystkę, częściowo przy wykorzystaniu filmowych materiałów archiwalnych tworzonych przez kobiety, wybitne dokumentalistki epoki PRL. W ten sposób Baumgart pragnie dać nowe życie treściom intelektualnym i wizualnym ukrytym w domowych archiwach. Ideą przewodnią będą hydrofeminizm oraz ekologia wydobyta z filmów sprzed 50–60 lat.
Pierwszy, już zrealizowany esej – Wanda – to historia dziewcząt, które w 1948 roku utonęły, wypłynąwszy łódkami na jezioro Gardno. Drugi powstaje w oparciu o materiały found footage, m.in. z notatników filmowych Simony Kossak i filmów edukacyjnych z archiwów Wytwórni Filmów Oświatowych w Łodzi, jak film Aleksandry Jaskólskiej O wodzie, roślinie i szparkach z 1956 roku. Artystka pokaże również swoją pracę wideo zatytułowaną Zima z 1997 roku, która współcześnie i w kontekście pozostałych prac nabiera nowych znaczeń. Do realizowanej instalacji filmowej oryginalną kompozycję muzyczną przygotowuje Sebastian Dembski.
Tkanką wystawy będą prace wideo, a przestrzeń zaaranżowana zostanie tekstylną instalacją przez scenografkę Martę Szypulską. Prace złożą się na posthumanistyczną opowieść o nas. Baumgart stawia odwieczne pytanie: kim „my” jesteśmy? „Wielorakość ludzkich i nieludzkich form przywołuje pytania, które dotyczą pewnej zbiorowości, pewnego »my«, ale czy ta zbiorowość określa się wyłącznie przez to, co ludzkie?” – pisze dr hab. Anna Barcz –ekoekspertka w projekcie.
Wystawa przybierze kształt instalacji – eseju wizualnego – formy przestrzennej zrealizowanej z fragmentów archiwalnych filmów dokumentalnych i taśm filmowych, z których nigdy nie powstały filmy. Dotąd niedostępne dla widzów z powodu starej technologii uzyskają nową widzialność poprzez cyfryzację i nowe ujęcie intelektualne w języku współczesnej ekohumanistyki. Fragmenty dokumentów Aleksandry Jaskólskiej (czarno-białe 35 mm – 248 m, 16 mm – 96 m) oraz taśmy filmowe Hi8 Simony Kossak, prof. nauk leśnych, (których dotąd nie pokazywano publicznie) złożą się na ruchome archiwum inkluzji międzygatunkowej zbudowane metodą recyklingu.
Artystka próbuje budować perspektywę pozbawioną szowinizmu gatunkowego podążającą za myślowymi intuicjami reżyserek dokumentalnych i badaczek ekosystemów XX wieku. Za G. Spivak stawia pytanie „Can the Subaltern Speak?” (Czy podporządkowani, inni [subaltern] mogą przemówić?). Przez „Innego” rozumie agroprzestrzeń i wyobraża sobie, w jaki sposób tworzyć odmienne systemy, które mówią innymi językami i dają podstawy logice przyszłego współistnienia. Rozważa, w jaki sposób podnieść świadomość konsekwencji ludzkich działań wobec pozaludzkiego.
Tytuł wystawy zaczerpnięty jest z wiersza amerykańskiej poetki i pisarki Adrienne Rich Aunt „Jennifer’s Tigers” z 1951 roku.
Anna Baumgart (ur. 1966 we Wrocławiu) – artystka wizualna. Studia ukończyła na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku (1994). W latach 90. współpracowała z najważniejszymi ośrodkami artystycznymi w Gdańsku. Od roku 1999 mieszka w Warszawie. Przedstawicielka sztuki krytycznej i sztuki feministycznej. Tworzy rzeźby, instalacje, performensy, wideo, fotografie i tatuaż artystyczny. W swojej sztuce porusza tematy związane z problemami współczesnych kobiet i ich rolami życiowymi, utajonymi konfliktami matek i córek. Perspektywę feministyczną wykorzystuje jako narzędzie do diagnozy i krytyki społeczeństwa.
partnerzy: Teatr Powszechny w Warszawie, Wytwórnia Filmów Oświatowych w Łodzi
patronat medialny: Magazyn „Szum”
English (UK) 
Polski